Fusie (lumbaal en spinaal)

De wervelkolom bestaat uit een aantal beenderen: de wervels. Tussen elke wervel zit sterk bindweefsel dat we de tussenwervelschijf of de discus noemen. De tussenwervelschijven houden de wervels bij elkaar en dienen als kussentjes. Ze laten ook de beweeglijkheid van de wervelkolom toe. In de lage rug gaat het vooral om voor- en achterwaartse bewegingen.

Wat is een fusie?

Een fusie is een chirurgische techniek waarbij verschillende wervels met elkaar verbonden worden zodat er tussen hen geen beweeglijkheid meer kan bestaan.

De neurochirurg plaatst botgreffes rond de wervels en het lichaam laat deze greffes over meerdere maanden vastgroeien. Dit kan je vergelijken met het genezen van een breuk.

Wanneer een fusie?

Een fusie kan overwogen worden om meerdere redenen: bij een wervelbreuk, een correctie van deformiteit (verstoorde curve van de wervelkolom of verglijden van wervels), als behandeling van (rug)pijn,…

  • Spinale fusie
    Een reden om een spinale fusie uit te voeren is actuele of potentiële instabiliteit. Dit betekent dat er een abnormale of overmatige beweeglijkheid tussen 2 wervels in bestaat.

    Algemeen neemt men aan dat instabiliteit een bron van rugpijn is of mogelijk schade kan brengen aan belendende zenuwen. Hoewel niet iedereen dezelfde mening deelt, wordt globaal wel aangenomen dat instabiliteit een indicatie voor een spinale fusie is.

  • Lumbale fusie
    Een lumbale fusie voor pijn is meer omstreden omwille van de moeilijkheid om op accurate wijze de bron van de pijn terug te vinden.

    Volgens de theorie wordt de pijn vanuit een mobiel segment veroorzaakt en kan de pijn worden behandeld door de beweeglijkheid uit te schakelen met een fusie.

    Door de moeilijkheid om pijn goed te diagnosticeren beschouwt de neurochirurg een lumbale fusie normaliter als een laatste redmiddel, nadat niet-chirurgische behandelingen onvoldoende werken.

Hoe verloopt een fusie?

Er bestaan verschillende technieken, maar globaal komt het erop neer dat de neurochirurg een botgreffe tussen de wervels plaatst. Dit kan zowel via de voorkant of via de rug of via een combinatie van beide.

Het uiteindelijke doel is een solide eenheid te verkrijgen tussen 2 of meer wervels.  Hiervoor gebruikt de neurochirurg vaak ‘instrumenten’, zoals platen, schroeven en kooien. Soms dienen de instrumenten om een misvorming te corrigeren, maar vaak dienen ze enkel als interne spalk tot beenderige overbrugging is bekomen.

Botgreffes kunnen vanuit het lichaam van de patiënt zelf komen (dan spreekt men van autogreffes) of vanuit de botbank (dat zijn allogreffes). Soms wordt kunstbot (synthetisch bot) gebruikt.

Risicofactoren

Roken, medicatie en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt beïnvloeden de mate van fusie.

Hersteltijd

  • Onmiddellijk na de operatie is er vaak meer pijn dan bij andere operaties aan de wervelkolom.
  • Vaak past men een multimodale pijntherapie toe waarbij de pijn op verschillende manieren bestreden wordt:
    • Intraveneuze en orale pijnstilling, in combinatie met
    • lokale verdoving, en
    • PCIA-pomp (patient controlled intravenous analgesia). Met de pomp kan de patiënt zelf een dosis narcotische pijnstilling (morfine) toedienen volgens vooraf vastgestelde limieten
  • De opnameduur wisselt naargelang de uitgebreidheid van de ingreep, de pijn, de leeftijd en het mobiliseren. Soms wordt gekozen voor een (korte) revalidatieperiode.
  • De eerste 3 maanden wordt enkel gemobiliseerd (wandelen) en wordt de rug niet belast. Het lichaam moet de kans krijgen de ingroei van de botgreffes te bevorderen.
  • Na de eerste 3 tot 4 maanden kunnen de activiteiten verder worden opgebouwd. 
  • Verder herstel en botingroei kan 1 tot 1,5 jaar duren na operatie.
  • Werkonbekwaamheid is doorgaans minstens 3 maand, maar kan ook 6 maanden tot zelfs een jaar zijn.
  • Enkel bij osteoporose (botontkalking) wordt een ondersteunend korset overwogen.

Langetermijnresultaten

Vaak stellen we de patiënt na enkele maanden voor om “rugrevalidatie” te volgen. Zo kan hij zijn conditie verbeteren en ook zijn buik- en rugspieren versterken.

Hoewel spinale fusie een goede behandeling is voor sommige rugaandoeningen herstelt de fusie de rug niet naar een ‘normale’ toestand. Door het vastzetten van spinale segmenten wordt meer stress gezet op de aanliggende segmenten (boven en onder). Dit zou meer risico kunnen inhouden voor versnelde achteruitgang van deze aanliggende segmenten.  Door het vermijden van overmatig tillen en roteren kan stress rond de fusie verminderd worden.

Ook het nastreven van een optimale sagittale balans kan het risico op “adjacent level disease”, degeneratie van het aanliggend segment, mogelijk verminderen.

Behandelende diensten

Laatste update op: 21-01-2021
Auteur(s): Team Neurochirurgie