Pijnbehandeling bij volwassenen

ZNA zet zoveel mogelijk in op het vermijden en behandelen van pijnklachten. Belangrijk, want we merken dat ongeveer de helft van de ziekenhuispatiënten wel eens pijn ervaart. Die kan veroorzaakt worden door de ziekte zelf, maar ook door een behandeling of door onderzoeken als een punctie of een endoscopie. 
 

Misverstanden over pijn en pijnstilling

Er bestaan een aantal misverstanden over pijnstilling.

Lees er meer over

Pijn... een complex begrip

Pijn kan op verschillende manieren optreden: naast acute en chronische pijn, kan er ook een onderscheid gemaakt worden in types pijn (weefsel-, artrose-, zenuw-, en kankerpijn). Daarnaast kan pijn ook in stand worden gehouden door bio-psychosociale factoren. 
Via de karakteristieken van de pijnklacht (ontstaan, verloop, duur, aard) krijgen we een beeld van het type pijn en kunnen we de behandeling erop afstemmen. 

Pijn is een complex begrip dat door iedereen anders wordt ervaren. Het is niet alleen een oncomfortabel gevoel, het kan – indien het lang aanhoudt of on(der)behandeld blijft – een negatieve invloed op je lichaam hebben en je herstel vertragen. Bovendien kan acute pijn die niet tijdig of voldoende wordt verlicht, mogelijk evolueren naar chronische pijn met langdurige effecten op de levenskwaliteit, zoals werkongeschiktheid, sociale isolatie, verminderde levensvreugde tot depressie, verminderde mobiliteit en/of zelfstandigheid.
Het is dus erg belangrijk dat pijn correct wordt behandeld.

Waarom pijn behandelen

Een beetje pijn die je goed kan verdragen is niet erg, maar ergere pijn heeft een negatieve invloed op ons lichaam en kan ervoor zorgen dat je minder goed functioneert. Indien acute pijn niet tijdig verlicht wordt, kan deze mogelijk ontwikkelen tot een chronische pijn met langdurige effecten op de levenskwaliteit. Ook na een ziekte of operatie is een goede pijncontrole erg belangrijk voor je herstel. 

  • Hoesten en goed doorademen wordt bemoeilijkt, dit kan een longontsteking verooorzaken
  • De bloeddruk gaat omhoog en je hart gaat sneller kloppen. Het hart heeft hierdoor meer zuurstof nodig waardoor een zuurstoftekort kan optreden.
  • Je gaat minder bewegen, waardoor de kans op trombose (bloedstolseltje in het bloedvat) toeneemt.
  • De beweeglijkheid van de maag en de darmen gaat verminderen, waardoor misselijkheid en een verminderde stoelgang kan optreden.
  • Je eetlust vermindert en een goede voedselinname is juist belangrijk voor je herstel.

Pijnbehandeling zonder medicatie

  • Vermindering van de spanning en angst door goede, correcte informatie over onderzoeken en ingrepen
  • Vermindering van angst en pijn via afleiding (televisie, bezoek, lezen, …)
  • Koudetherapie bij ontstekingen en zwellingen
  • Warmtetherapie en massage die spierontspannend werken
  • Comforttherapie (wisselhouding, kussens, ...)
  • Ontspanningstechnieken, omdat door spanning pijn kan toenemen

Pijnbehandeling met medicatie

Pijn kan verlicht of onderdrukt worden via medicatie, die bij voorkeur oraal (via de mond) wordt toegediend. Afhankelijk van de pijnscore kan het pijnbeleid bijgestuurd of gestopt worden.
Pijnstillende medicatie wordt onderverdeeld in vier groepen of trappen. Het is van belang deze juist te gebruiken: in de juiste dosis, de juiste combinatie en de juiste vorm.

  • TRAP 1: Hiertoe behoort de medicatie die we 'basispijnstillers' noemen. Zij worden als eerste keuze genomen en bij onvoldoende pijnstillend effect dient een arts geraadpleegd te worden. Deze groep medicatie is een belangrijk onderdeel in het pijnbeleid en dient vaak als een soort fundament, waarbij combinaties met medicatie uit andere trappen mogelijk is.
    bv. Paracetamol®, Ibuprofen®.
  • TRAP 2: Wanneer 'basismedicatie' uit trap 1 onvoldoende zijn om pijnpieken te vermijden, kan trap 2 medicatie toegevoegd worden aan het pijnbeleid. Dit is echter op geleide van pijn en onder strikt medisch toezicht. Deze medicatie mag gecombineerd worden met medicatie uit trap 1.
    bv. Tradonal®, Tradonal Odis®, ...
  • TRAP 3: Sommige pijnsituaties vereisen sterkere pijnstillers. Deze zijn echter alleen op geleide van pijn en onder strikt medisch toezicht te gebruiken. Deze medicatie mag gecombineerd worden met medicatie uit trap 1.
    bv. Morfine®, OxyContin®, OxyNorm®, Matrifen®, ...
  • TRAP 4: Wanneer voorgaande trappen niet voldoende resultaat bieden kan worden overgeschakeld naar trap 4 : Parentaal (= buiten maag-darmstelsel) toediening van medicatie zoals:
    • PCA = Patient geControleerde Analgesie (= pijnbestrijding) via epidurale, intraveneuze of orale toedieningsweg.
    • Regionale blocks (= zenuwblokkade in bep. lichaamsdeel om pijngeleiding te onderbreken)

Klassieke pijnstillers zijn niet altijd (voldoende) effectief tegen zenuwpijn (neuropatische pijn). Daarom wordt vaak medicatie zoals antidepressiva of anti-epileptica gegeven als behandeling van dit type pijn. In lage dosis werken deze middelen pijnstillend. 

Invasieve behandelingstechnieken (infiltraties)

Voor interventionele of technische behandelingen zoals infiltraties (= inspuiting met medicatie met als doel pijnstillend te werken) van pijn, kan je terecht in één van onze ZNA Pijnklinieken.

Psychologische begeleiding

ZNA kiest voor een multidisciplinaire behandeling waarin ook psychologische begeleiding thuishoort met focus op de levenskwaliteit van de patiënt en omdat we ook de psychische en emotionele moeilijkheden willen aanpakken die pijn kunnen versterken of in stand kunnen houden. Voor psychologische begeleiding verwijzen we onze gehospitaliseerde patiënten door naar het Multidisciplinair Algologisch Team (MAT) en onze ambulante patiënten met complexe pijnproblemen naar het Multidisciplinair Pijncentrum.

Multidisciplinaire behandeling van pijn

Patiënten met complexe pijnproblemen worden best multidisciplinair behandeld en opgevolgd. De impact van pijn gaat immers verder dan enkele fysieke belemmeringen. Binnen ZNA kan je hiervoor terecht in het Multidisciplinair Pijncentrum (MPC) in ZNA Hoge Beuken.

De pijnartsen van het MPC worden ondersteund door een bijzonder ervaren en gemotiveerd team dat bestaat uit pijnverpleegkundigen, psychologen, een kinesist, een ergotherapeut en een maatschappelijk werker.

Het gepaste behandeltraject wordt samengesteld samen met - en dus op maat van - de patiënt. Dit doen we tijdens het wekelijkse multidisciplinair overleg (MDO) en op basis van door de patiënt ingevulde vragenlijsten en de gegevens verkregen tijdens het intakegesprek.

Het doel van deze multidisciplinaire behandeling is een maximale maatschappelijke participatie of re-integratie te bereiken. Het behandeltraject omvast steeds (psycho)educatie in groep waarna het individuele traject verder wordt doorlopen volgens het vooropgestelde behandelplan. Een tussentijdse evaluatie kan steeds voorzien worden indien nodig wanneer het behandelplan moet bijgestuurd worden. Wanneer het traject volledig doorlopen is, volgt steeds een eindevaluatie tijdens met MDO waarbij een eindverslag wordt opgemaakt. Dit verslag vormt een beknopte samenvatting van het verloop van het traject en omvat eventuele aanbevelingen of verdere doorverwijzingen. Dit verslag wordt bezorgd aan de huisarts en doorverwijzend specialist.

Laatste update op: 08-03-2023
Auteur(s): Team Pijncentrum