9 verrassende feiten over stamceldonatie

1. Stamcellen inzetten tegen kanker.

Ieder persoon heeft een vrij uniek afweersysteem dat vreemde organismen (virussen, bacteriën, …) aanvalt wanneer ze in het lichaam binnendringen. Dit gebeurt via het HLA-systeem. Bij kankercellen is het HLA-systeem – Humaan Leukocytenantigeen - onvoldoende sterk om de kankercellen te verslaan. Dan kan een stamceldonatie met een donor nodig zijn. De kans dat je compatibele stamcellen binnen je eigen familie vindt, bedraagt 25%. Bij niet-familieleden is die kans 1 op 50.000 .

2. Je hebt de grootste kans om een geschikte donor te vinden als je de officiële procedure volgt.

Een donor vinden is namelijk minder moeilijk dan veel mensen denken. Het heeft weinig zin om via een dringende oproep (op bijvoorbeeld sociale media) een stamceldonor te zoeken. De kans om zo een gepaste donor te vinden is immens veel kleiner dan via 1 van de 3 volgende stappen: je eigen stamcellen, stamcellen van een direct familielid of stamcellen van een donor uit de internationale stamceldonorbank.

3. Medicijnen en therapieën evolueren continu.

Stamceltherapie is een goede therapie, al heeft ze ook bijwerkingen: de cellen die gedoneerd worden vallen niet alleen de kankercellen aan, maar ook de organen van de patiënt. Een nieuwe, veelbelovende therapie zijn de zogenaamde ‘checkpoint inhibitoren’. Daarbij wordt via een dialysesysteem bloed afgenomen. De t- cellen uit het bloed worden door een farmaceutische firma gewijzigd zodat ze kankercellen aanvallen van zodra ze terug in het lichaam van de patiënt aanwezig zijn. Het grote voordeel is dat het nog steeds eigen cellen zijn en er dus enkel slechte cellen worden aangevallen. Er sterven trouwens steeds minder mensen aan kanker, maar wel vaker mét hun kanker. Bijvoorbeeld: je hebt chronische leukemie, die onder controle is, maar je krijgt een hartinfarct. Dan heb je nog wel je kanker, maar je bent er niet aan overleden.

4. Het HLA-systeem zit ingenieus in elkaar, maar is niet perfect.

Elke seconde maakt elk van onze cellen 1 miljoen fouten aan. Dat gaat van stralen van de zon, straling door muren, radioactiviteit enzovoort. Elke cel herstelt zijn DNA. Het is een fantastisch systeem, maar er moet maar 1 foutje gebeuren dat niet of onvoldoende hersteld wordt en er kan een serieuze aandoening ontstaan.

5. Het HLA-systeem verschilt naargelang het gebied vanwaar je afkomstig bent.

Afrikanen, Aziaten en mensen uit het Midden-Oosten hebben een ander HLA-systeem en dat is logisch, aangezien het HLA-systeem gelinkt is aan plaatselijke virussen en bacteriën. Malaria is voor Westerlingen dodelijk, aangezien de mug in de plaatselijke fauna en flora niet voorkomt. Afrikanen hebben hier antistoffen tegen. Zo is er het verhaal over Christopher Columbus. Toen hij in 1492 de Zuid-Amerikaanse kust bereikte, brachten hij en zijn entourage het pokkenvirus mee. De plaatselijke bevolking had daar geen resistentie tegen opgebouwd, want het virus komt daar niet voor. Resultaat? Vele doden onder de plaatselijke bevolking.

6. Vrouwen zijn minder geschikt als stamceldonor.

Doordat vrouwen tijdens de zwangerschap antistoffen aanmaken tegen de lichaamsvreemde stoffen van de man, is hun bloed minder geschikt om stamcellen te doneren. Over het algemeen genomen zijn vrouwen minder interessante donoren omdat het onmogelijk te voorspellen is dat een jonge vrouw van 18 die donor wil zijn, nooit mama zal worden.

7. Doneren is veilig.

Twijfel je over het doneren van stamcellen? Weet dit: als donor van stamcellen loop je geen risico. Je kan niet ziek worden en je wordt voor 10 jaar opgevolgd. Er is geen verhoogde kans op kanker of auto-immuunziekte. Bovendien word je ook lichamelijk volledig onderzocht. Er is 1 uitzondering, nl. beenmergdonatie: daarbij ga je onder volledige narcose en dat kan wel een risico inhouden.

8. Doneren is niet voor iedereen.

Niet iedereen mag doneren: als je een bepaalde overdraagbare ziekte hebt (aids, hepatitis B,C, …) of als je in een ongezonde toestand verkeert. Een onafhankelijke arts kijkt dit na.

9. Het proces rond donatie is en blijft anoniem.

In België is donatie volledig anoniem. Het gebeurt dat donor en patiënt met elkaar in contact willen komen. Het Register voor orgaandonatie ziet erop doe dat die anonimiteit gegarandeerd wordt en maakt hierop geen uitzonderingen, om misbruik en chantage te voorkomen. Helaas gebeurt dat soms.

 

Meer over stamceldonatie op www.31miljoenkansen.org

 

Met dank aan prof.dr. Pierre Zachée

Laatste update op: 06-08-2021