RX-onderzoek (röntgenonderzoek)

Bij een röntgenonderzoek worden weefsels en structuren van het menselijk lichaam zichtbaar gemaakt door röntgenstralen of X-stralen. Tijdens het onderzoek lig je op een röntgentafel met daarboven een röntgenbuis. Uit de röntgenbuis worden röntgenstralen gestuurd doorheen het te onderzoeken lichaamsdeel.

De gebruikte radiologische toestellen zijn digitaal. Dit wil zeggen dat onze röntgentafels uitgerust zijn met detectoren. Deze detectoren verwerken de röntgenstralen tot een elektrische lading die gemeten kan worden, en omgezet wordt in een digitaal signaal of beeld dat op een beeldscherm bekeken kan worden. Je kan een beetje de vergelijking maken met de evolutie in de fotografie van analoge naar digitale fotografie. We hoeven geen films meer te ontwikkelen in een donkere kamer, maar de beelden worden elektronisch verwerkt en bewaard. De voortdurende technische innovaties zorgen ervoor dat er steeds minder straling nodig is voor een onderzoek.

Digitale radiologie biedt tal van voordelen:

  • een aanzienlijke dosisreductie en stralingsbeperking
  • een verbeterde beeldkwaliteit
  • milieuvriendelijk (geen gebruik van chemicaliën voor het ontwikkelen van films)
  • eenvoudige beeldverwerking
  • archivering en toegankelijkheid van beelden via PACS
  • kortere duur van het onderzoek

Röntgenfoto’s kunnen gemaakt worden om delen van het menselijk lichaam te onderzoeken:

  • Röntgenfoto van de borstkas: om ziekte van de longen of pleura aan te tonen of uit te sluiten. Daarnaast kunnen we zo de botstructuren van de borstkas evalueren om bijvoorbeeld een ribfractuur uit te sluiten.
  • Röntgenfoto van de botten en gewrichten: om trauma of ziekte van de botten of gewrichten aan te tonen of uit te sluiten.
  • Röntgenfoto van de buik: om ziekte in de buik aan te tonen of uit te sluiten. Het kan dan gaan om een opstopping van de darmen of een perforatie van een darmstructuur.
  • Röntgenfoto van de wervelkolom: om traumatische letsels of ziekte van de wervelkolom aan te tonen of uit te sluiten. Dit is aangewezen voor fracturen of degeneratieve veranderingen/artrose.

Buiten de hogervermelde gekende röntgenfoto’s en opnamen van de verschillende delen van het skelet zijn er ook tal van contrastonderzoeken. Er wordt een röntgenonderzoek uitgevoerd, nadat men een contrastmiddel heeft toegediend (zie ook infopagina ‘contrastmiddelen’). Er zijn diverse contrastvloeistoffen in gebruik.

De verschillende manieren van toediening zijn: oraal, rectaal, intraveneus of via een rechtstreekse punctie in het gewricht. Contrastmiddelen zorgen ervoor dat bepaalde weefsels en organen beter in beeld gebracht worden.

De radioloog zal voor elk onderzoek afzonderlijk overwegen of een eventuele contraststof moet toegediend worden.

Onder meer volgende contrastonderzoeken kunnen op onze diensten worden uitgevoerd:            

Spijsverteringsstelsel

  • slikfunctie onderzoek
  • slokdarm-maag-duodenum (SMD) onderzoek 
  • slokdarm-maag-duodenum transit (SMDT) onderzoek 
  • colon-onderzoek (röntgenonderzoek van de dikke darm)

Urinestelsel

  • cystografie (röntgenonderzoek van de blaas)
  • IVP (intraveneuze pyelografie) (röntgenonderzoek van de nieren en urinewegen)
  • retrograde urethrografie (röntgenonderzoek van de urethra of urinebuis)

Infertiliteitsonderzoek

  • hysterosalphingografie (HSG)  (röntgenonderzoek van baarmoeder en eileiders)

Andere onderzoeken

  • fistulografie (röntgenonderzoek van de fistels)
  • flebografie
  • arthrografie (+ CT of MRI) (röntgenonderzoek van gewrichten)
  • facetinfiltratie

Waarop moet je letten?

  • We werken enkel op afspraak voor contrastonderzoeken. Voor gewone röntgenfoto’s kan je doorlopend terecht op de diensten medische beeldvorming tijdens de normale raadplegingsuren.
  • Een geldige verwijsbrief van je arts is nodig (verplicht) voor het onderzoek. Breng je verwijsbrief mee op de dag van het onderzoek.
  • Wanneer je een afspraak maakt voor een contrastonderzoek, melden de medewerkers van de medische beeldvorming of je nuchter moet zijn.
  • Als je nuchter moet zijn, mag je 4 uur voor het onderzoek niet meer eten, drinken of roken.
  • Meld steeds een (mogelijke) zwangerschap voor een röntgenonderzoek start.
  • Als je niet aanwezig kan zijn, gelieve tijdig te verwittigen. Zo kunnen we andere patiënten verder helpen (niet geannuleerde afspraken worden geregistreerd).   

Indien een contrastonderzoek moet worden uitgevoerd, vragen wij je om een melding te maken aan de verpleegkundige of er sprake is van:

  • mogelijke zwangerschap (als je zwanger bent of daar een vermoeden van hebt, neem dan telefonisch contact op met de afdeling Radiologie voor nader overleg)
  • contrastallergie (reacties op contrastmiddelen bij eerdere onderzoeken)
  • mogelijke nierfunctiestoornissen
  • diabetes (suikerziekte)
  • ziekte van Kahler of Waldenström
  • schildklierstoornissen
  • hartaandoeningen

Een eventuele begeleider kan niet aanwezig zijn in de onderzoeksruimte tijdens de uitvoering van het onderzoek. Alleen in bijzondere situaties is dit eventueel mogelijk. Helpen met omkleden is vanzelfsprekend altijd toegestaan.

Bij twijfel of vragen kan je altijd terecht bij je verwijzende arts.

Mogelijke ongemakken, risico’s en bijwerkingen

Als het inspuiten van een contrastvloeistof noodzakelijk is kunnen de volgende effecten voorkomen: warmtegevoel, vreemde smaak in de mond of keel, soms tijdelijke misselijkheid en een vals aandranggevoel van urineren Dit verdwijnt vanzelf na enkele minuten. Zelden zijn er allergische reacties. Bij een allergische reactie op jodiumhoudende contrastmiddelen kan je tijdelijk last hebben van:

  • niezen
  • papels
  • jeuk
  • benauwdheid
  • zwelling van ogen, lippen of de keel

De nodige aandacht en procedures zijn steeds beschikbaar om allergische reacties op te vangen.

Röntgenstralen kunnen stralingsschade veroorzaken aan het DNA. Onnodige blootstelling aan ioniserende stralen moet dus vermeden worden. Om het ongeboren kind te beschermen, gaat men bij zwangere vrouwen de toediening van röntgenstralen enkel in uitzonderlijke omstandigheden toepassen. Meld dus steeds of je mogelijk zwanger bent voor het begin van het onderzoek. Ook bij jonge kinderen trachten we de toediening van ioniserende stralen te beperken. De hoeveelheid röntgenstraling die wordt gebruikt bij het maken van RX opnamen is echter zo gering dat de kans op schadelijke effecten heel klein is, ook als je meerdere onderzoeken hebt gehad. 

Het tafelblad van de röntgentoestellen is redelijk hard om op te liggen. Dit kan wat ongemakken veroorzaken, vooral als je op de röntgentafel van positie moet veranderen. 

 

Waar kan je terecht?

Laatste update op: 16-11-2017
Auteur(s): Team Radiologie