Acute leukemie
Definitie
Leukemie betekent dat je een teveel aan witte bloedcellen in je bloed hebt. Bij acute leukemie of bloedkanker wordt je normale bloedaanmaak op een paar weken tijd overwoekerd door kwaadaardige bloedcellen (blasten). Het is een levensbedreigende ziekte die eerder zeldzaam is: ze komt voor bij 1 op de 25.000 mensen.
Er bestaan twee soorten: acute myeloïde leukemie (AML) en acute lymfoblasten leukemie (ALL), genoemd naar de soort witte bloedcel waarin de ziekte is opgetreden.
AML komt vooral voor bij volwassen, terwijl ALL frequenter is bij kinderen.
Oorzaken
Leukemie ontstaat door een fout in een voorloper-cel in het beenmerg, waardoor die cel ongecontroleerd begint te groeien. Zo’n fout is niet uitzonderlijk: het gebeurt geregeld, ook bij gezonde mensen. Normaal wordt die hersteld of onschadelijk gemaakt door een complex systeem van controlemechanismen. Bij leukemie werd die zware fout echter niet opgemerkt, waardoor de cel met de fout in onstabiel wordt en in een recordtijd nieuwe mankementen kan oplopen, waardoor ze steeds sneller begint te groeien. Hierdoor ontstaat kanker.
De precieze oorzaak van acute leukemie is niet gekend. Soms kan er een verband gelegd worden met de blootstelling aan toxische stoffen, straling of vroegere chemotherapie die het beenmerg beschadigt. Zo’n therapiegerelateerde leukemie komt steeds vaker voor, omdat de behandeling voor andere kankers verbetert en steeds meer mensen langer in leven blijven na een kankerbehandeling.
Symptomen
Het gevaar bij leukemie bestaat erin dat de kwaadaardige cellen de plaats innemen van de gezonde cellen in het beenmerg. Daardoor kunnen de normale functies van het bloed niet meer worden vervuld – wat levensbedreigend is. Het tekort aan gezonde bloedcellen en een teveel aan kwaadaardige cellen veroorzaken de symptomen van leukemie.
- bleekheid
- vermoeidheid
- ademnood bij inspanningen
- duizeligheid
- hartkloppingen
- infecties
- bloedneus en blauwe plekken
- gezwollen tandvlees of onverklaarbare huidletsels
- botpijn
Onderzoeken
Voor de diagnose van acute leukemie is bloed- en beenmergonderzoek nodig, met genetisch onderzoek en flowcytometrie (een techniek die de oorsprong van de cellen en hun functie bestudeerd….). Op basis daarvan kan het subtype (AML of ALL) bepaald worden.
Behandeling
- chemotherapie
- opname in een steriele kamer
- stamceltransplantatie (afhankelijk van de genetische afwijking in de cel)
Genezingskansen
ALL bij kinderen heeft hoge genezingskansen. Bij AML liggen die kansen lager, met uitzondering voor acute promyelocyten leukemie (APL) – het vroegere AML M3: deze vorm van acute leukemie is in de meeste gevallen goed te genezen met een langdurige behandeling en zonder stamceltransplantatie.
