“Zelfs ‘sterretjesvuurwerk’ met Kerst is gevaarlijk”
De eindejaarsperiode nadert. Naar trouwe gewoonte zullen er dus - hoewel verboden - weer talloze vuurpijlen de lucht in gaan. Knallen van bommetjes klinken overigens al een tijdje in verschillende Antwerpse straten. Allemaal niet zonder gevaar, weten medisch diensthoofd van het Brandwondencentrum dr. Cynthia Lafaire en medisch diensthoofd spoedgevallen dr. Kurt Anseeuw.
Dokter Lafaire heeft intussen een lange staat van dienst bij het Brandwondencentrum. Meer dan 30 jaar om precies te zijn. Als geen ander weet ze dat het afsteken van vuurwerk gepaard gaat met risico’s. “De eindejaarsperiode is dus altijd een heikele periode. Sommige jaren krijgen we veel slachtoffers binnen, andere jaren minder.” Maar dat er elk jaar slachtoffers vallen, is een zekerheid.
“Van brandwonden in de nek door een vuurpijl die bijvoorbeeld in de kap van een jas belandt tot een pijl die in de hand ontploft. Dat laatste kan desastreuze gevolgen hebben: vingers die verloren gaan of een stuk hand dat niet meer te redden valt”, vertelt Lafaire. “Een aantal jaar geleden kregen we een dame binnen bij wie er een vuurpijl in haar woning was terechtgekomen. Dat leidde tot een woningbrand en de vrouw liep daarbij ernstige brandwonden op.”
Feit is dat brandwonden opgelopen door vuurwerk vaak van het ernstigere soort zijn. “Dat komt omdat je bij het ontsteken van vuurwerk een hoge temperatuurontwikkeling hebt. Soms gaat er een explosie mee gepaard. Je hebt maar een beperkt contact met de huid nodig om diepe letsels te veroorzaken. Godzijdank krijgen wij minder slachtoffers binnen dan onze noorderburen, omdat vuurwerk bij hen nu eenmaal nog altijd veel makkelijker te verkrijgen is.”
Bij zulke diepe brandwonden kan de huid zich niet altijd zelf herstellen, weet Lafaire. “In die gevallen is een huidtransplantatie nodig. Dat gaat samen met een lang revalidatieproces met onder meer kinesitherapie en littekenmassage. Voor de opvolging hiervan moet je algauw een jaar tot anderhalf jaar rekenen. Mensen onderschatten dit.”
Gehoor- en oogschade
Ook op de spoeddienst zien ze telkens rond de eindejaarsperiode slachtoffers van vuurwerk binnenkomen. “Dat zijn mensen met brandwonden, doordat ze zijn blootgesteld aan het vuur zelf of aan neerdalende gensters. Of mensen met letsels die ze hebben opgelopen door de effectieve ontploffing van het vuurwerk”, zegt dr. Kurt Anseeuw, medisch diensthoofd spoedgevallen.
“Daarnaast zien we zeker ook gehoorschade terugkomen wanneer vuurwerk te dicht bij het oor ontploft of in een afgesloten ruimte. Meestal gaat het om tijdelijke gehoorschade, maar niet altijd”, zegt dokter Anseeuw. “Je moet weten dat geluid vanaf 80 decibel schadelijk is voor ons gehoor. Vanaf 120 decibel kan je een direct letsel oplopen met mogelijk effecten op lange termijn zoals tinnitus”, vult Lafaire aan. “Verder zien we ook geregeld oogletsels terugkomen, wanneer een vuurpijl te dicht bij het gelaat ontploft of wanneer er een genster in het oog belandt. Patiënten moeten dan meteen een intensieve therapie doorlopen.”
Bengaals vuurwerk
Naast het eindejaarsvuurwerk, is er ook nog het Bengaals vuurwerk in voetbalstadions. Heeft dit al geleid tot slachtoffers? “Dat zien we niet zo vaak”, aldus Lafaire. “Maar het is wel erg gevaarlijk omdat Bengaals vuurwerk zich niet makkelijk laat blussen en omdat het erg hoge temperaturen kan geven. Al geldt dat eigenlijk voor veel vuurwerk. Zelfs de ‘sterretjes’ die we met Kerst aansteken of op een verjaardagstaart plaatsen. ‘Koud vuurwerk’, zo wordt dat wel eens genoemd. Onterecht, want de temperaturen ervan lopen makkelijk op van 800 tot 1.200 graden.”
Ze houdt haar hart dus altijd een beetje vast tijdens de eindejaarsperiode, vertelt Cynthia Lafaire. “Mensen zijn blij en willen vieren, maar beseffen vaak niet dat dit ernstige gevolgen kan hebben. Gelukkig blijft het aantal gewonden door vuurwerk in ons land nog binnen de perken. De meeste ongevallen die we in ons Brandwondencentrum binnenkrijgen zijn huis-, tuin- en keukenongevallen. Daarnaast hebben we hier in Antwerpen veel ervaring met chemische brandwondenzorg, door de nabijheid van de haven. Al moet het gezegd dat de haven zeer sterk inzet op preventie en dat ik het aantal slachtoffers op dertig jaar tijd flink heb zien afnemen.”
Naar: Van Wynsberghe, E. (2022, December 6). “Zelfs ‘sterretjesvuurwerk’ met Kerst is gevaarlijk”: hoofd Brandwondencentrum houdt hart vast voor eindejaars. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20221206_92656489